Makroelementy w diecie koni

Dowiedz się, dlaczego makroelementy takie jak: wapń, fosfor, magnez, siarka, sód, potas i chlor często pomijane w diecie koni są fundamentem ich zdrowia. Poznaj ich role, skutki niedoborów i nadmiarów oraz dowiedz się, jak utrzymać idealną równowagę tych pierwiastków.

Czym są makroelementy w diecie koni i dlaczego są tak ważne?

Makroelementy w diecie koni to minerały, których organizm konia potrzebuje w dużych ilościach, mierzonych w gramach na dobę. Stanowią one zdecydowaną większość, bo aż 90% wszystkich pierwiastków mineralnych w ciele konia. Pełnią one fundamentalne role, wpływając na każdy aspekt jego funkcjonowania – od siły kości i mięśni, po sprawność układu nerwowego i metabolizm energetyczny. Utrzymanie odpowiedniej równowagi tych składników jest niezbędne dla zdrowia, wydajności i ogólnego samopoczucia Twojego podopiecznego.

Wapń (Ca) dla koni

Wapń to niezastąpiony pierwiastek, będący głównym budulcem szkieletu i zębów. To on decyduje o ich twardości i wytrzymałości, co ma kluczowe znaczenie zarówno dla rosnących źrebiąt, jak i koni sportowych. Poza tym, wapń odgrywa istotną rolę w procesach krzepnięcia krwi, umożliwia skurcze mięśni oraz prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych. Świetnym, naturalnym źródłem wapnia w diecie konia są rośliny motylkowe, w tym popularna lucerna oraz wysłodki buraczane.

• Niedobór: Długotrwały niedobór prowadzi do odwapnienia kości, ich osłabienia i większej podatności na urazy. U młodych koni może objawiać się zaburzeniami rozwoju kośćca i krzywicą.
• Nadmiar: Zbyt wysoki poziom wapnia w diecie może utrudniać wchłanianie innych ważnych minerałów, w tym fosforu i magnezu, prowadząc do ich wtórnych niedoborów.
• Zapotrzebowanie: Zapotrzebowanie dla konia w prawidłowej kondycji, o masie 500 kg wynosi około 20-30 g dziennie. U klaczy w okresie laktacji oraz koni w intensywnym treningu ilość ta znacząco wzrasta.

Fosfor (P) dla koni

Fosfor, obok wapnia, jest podstawowym składnikiem tkanki kostnej. Wchodzi w skład komórek, a jego obecność jest niezbędna do wytwarzania energii, co czyni go kluczowym dla metabolizmu energetycznego. Dobrym źródłem fosforu są zboża, takie jak owies dla koni, jęczmień czy pszenica, jednak ich stosunek do wapnia musi być ściśle kontrolowany.

• Niedobór: Skutkuje osłabieniem i łamliwością kości, a także zaburzeniami w rozwoju u młodych koni.
• Nadmiar: Jest częstym problemem w diecie opartej na dużej ilości zbóż. Nadmiar fosforu zakłóca bilans z wapniem, zmuszając organizm do pobierania wapnia z kości, co prowadzi do ich stopniowego osłabienia i demineralizacji.
• Zapotrzebowanie: Dla konia o masie 500 kg zapotrzebowanie wynosi około 14-20 g na dobę.

Prawidłowy stosunek wapnia do fosforu (Ca:P) u koni

Idealny stosunek wapnia do fosforu w diecie konia powinien mieścić się w przedziale 1.5:1 do 2:1. Te dwa pierwiastki są ze sobą ściśle powiązane i konkurują o wchłanianie. Zachwianie tej równowagi, na przykład przez zbyt dużą ilość fosforu w diecie koni, może uniemożliwić prawidłowe wchłanianie wapnia, nawet jeśli jest go dużo w paszy. W konsekwencji organizm, aby utrzymać odpowiedni stosunek wapnia do fosforu, zaczyna pobierać wapń z kości. Prowadzi to do ich stopniowej demineralizacji i poważnych problemów z układem kostnym u koni. Dlatego tak ważne jest, aby wybierać pasze o zbilansowanym stosunku Ca:P, na przykład otręby ryżowe bilansowane.

Magnez (Mg)

Magnez uczestniczy w ponad 300 reakcjach metabolicznych w całym organizmie. Jest kluczowy dla sprawnego funkcjonowania układu nerwowego i mięśniowego, przyczyniając się do relaksacji mięśni oraz zmniejszenia nadpobudliwości. Magnez koń pobiera częściowo wraz z sianem lub trawą, jednak zazwyczaj są to niewystarczające ilości. Z tego powodu suplementacja magnezu jest często rekomendowana dla koni nerwowych, łatwo ulegających stresowi lub intensywnie trenujących.

• Niedobór: Typowe objawy to zwiększona nerwowość, drżenie mięśni, a nawet skurcze.
• Nadmiar: Choć rzadki, może mieć wpływ na wchłanianie wapnia. Dlatego tak istotny jest odpowiedni bilans obu minerałów.
• Zapotrzebowanie: Dla konia o masie 500 kg wynosi około 7-12 g dziennie.

Stosunek wapnia do magnezu (Ca:Mg)

Wapń i magnez działają antagonistycznie, co oznacza, że ich wzajemna proporcja ma duże znaczenie. Optymalny stosunek wapnia do magnezu powinien wynosić około 2:1. Nadmiar wapnia w diecie może pogorszyć przyswajanie magnezu. A to z kolei prosta droga do objawów jego niedoboru, takich jak nadpobudliwość czy skurcze mięśni.

Sód (Na), chlor (Cl, potas (K) – Elektrolity dla koni

Sód (Na), chlor (Cl) i potas (K) ta wielka trójka znana jest pod nazwą: elektrolity dla koni. Są one niezbędne do utrzymania gospodarki wodnej, równowagi kwasowo-zasadowej oraz prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i mięśni. Koń traci je w dużych ilościach z potem, dlatego ich uzupełnianie jest kluczowe, szczególnie w upały i po każdym wysiłku.

Zapewnienie stałego dostępu do lizawki solnej to najprostszy sposób na dostarczenie sodu i chloru. W przypadku koni, które niechętnie korzystają z lizawek, warto dodawać czystą sól do posiłków. Potas występuje natomiast naturalnie w paszach objętościowych, takich jak trawa i siano, a jego niedobory są rzadkie.

• Niedobór: Niedobór elektrolitów prowadzi do odwodnienia, utraty apetytu, osłabienia i zaburzeń pracy mięśni.
• Nadmiar: U zdrowych koni nadmiar elektrolitów nie jest problemem, o ile mają one nieograniczony dostęp do świeżej wody, ponieważ nerki skutecznie usuwają nadmiar.
• Zapotrzebowanie: Dla konia o masie 500 kg wynosi około 10 g sodu, 40 g chloru i 25 g potasu dziennie. Należy jednak pamiętać, że im wyższa temperatura, większy wysiłek i wzmożone pocenie tym większe zapotrzebowanie!

Siarka (S)

Siarka jest często niedocenianym makroelementem. Wchodzi w skład aminokwasów (m.in. metioniny i cysteiny), które są niezbędne do syntezy białek. Ma to fundamentalny wpływ na zdrowie kopyt, sierści, skóry oraz stawów. Bogatym źródłem siarki są wysokiej jakości pasze objętościowe.

• Niedobór: Skutkuje przede wszystkim widocznym pogorszeniem kondycji sierści i skóry oraz kruchymi, łamliwymi kopytami.
• Nadmiar: Może utrudniać wchłanianie innych minerałów, w tym selenu i miedzi.
• Zapotrzebowanie: Dla konia o masie 500 kg to około 10 g na dobę.

Podsumowanie

Odpowiednio zbilansowane makroelementy w diecie koni to niezwykle istotna sprawa, niestety często pomijana. Chociaż większość tych pierwiastków koń jest w stanie pozyskać z siana i innych pasz, ich ilości często nie są wystarczające. Nie wspominając już o proporcjach, które prawie zawsze będą wówczas zaburzone. Właśnie dlatego tak ważne jest regularne kontrolowanie składu pasz i w razie potrzeby uzupełnianie ich poprzez suplementację. Wprowadzenie do diety konkretnych witamin dla koni lub pasz typu balancer, które zawierają wszystkie niezbędne makro- i mikroelementy w idealnych proporcjach, to najlepsza inwestycja w długoterminowe zdrowie i witalność Twojego konia.